Bonsai

Kelime anlamı tepsi ya da tabakta yetiştirilen bitkidir.

Bonsai sanatı Japonya'ya 7-9. yüzyıllarda Çin'den gelmiştir. Çin'de Penjing adı verilen ağaç minyatürleştirme sanatının binlerce yıllık geçmişi vardır. Yalnız penjing'in bir farkı vardır. Penjing'de bir tek saksıda bir ağaç değil, örneğin birkaç minyatür ağacın gölgesinde oturan bir köylü tasvir edilmekteydi. Bonsai sanatı daha sonra 6. ve 7 yy.larda Budizmi de getiren keşişlerle Japonya'ya taşındı.

Bonsai, yaşayan ağaçlara duyulan saygıyı ve bu ağaçların yaşamasını konu alan bir sanattır. Bonsailer minyatür olmalarına rağmen çevremizde gördüğümüz ağaçlardan hiçbir farkları yoktur. Özenle seçilen ağaç dalları, budanarak ve ilgiyle yetiştirilerek minyatür ağaç görünümü kazanır.

Değişik şekillerde bonsailer bulunmaktadır: süpürge şeklinde - şelale şeklinde - rüzgara açık şekildedir.

Genel bir yanlış anlama da bonsainin özel bir tür ağaç zannedilmesidir. Evet bazı ağaçlar bonsai için diğerlerinden daha sık kullanılır fakat bonsai odunsu gövdeli hemen her türden yapılabilir.

Türkiye’de satılan bonsailerin çoğu Hollanda’dan ithal edilmektedir. Yurtdışından ithal edilip satılan çeşitler arasında Chinese Elm Bonsai, Ardıç Bonsai, Çam Bonsai ve Ficus Ginseng Bonsai mevcuttur. Bunlardan Ardıç ve Çam Bonsai ülkemizin doğal bitki örtüsüyle örtüştüğü ve iklimimize uyum gösterebildiği için daha dayanıklıdır. Ficus Ginseng ve Chinese Elm Bonsailer ise daha tropik bonsai türleridir.

Bonsaiyi nasıl sulamalıyım?

Sulamalar arasında toprağın az miktarda kurumasına izin verirseniz aşırı sulamadan korunmuş olursunuz. Bununla birlikte sulanmaya ihtiyacı olduğunda, ağacın tamamen suya doyurulması gerekir. Aşırı sulamadan sakınmak, toprağın sadece üst tarafını nemlendirip tamamını sulamamak değildir. Her sulama yapıldığında toprağın tamamıyle ıslatılarak kuru kalan kök kalmamasına özen gösterilmelidir ki bu kökler kuruyup ölmesinler.

Güçlü Işığa Olan İhtiyaç

İç mekan bonsailerde en önemli problem şiddetli ışığın eksikliğidir. Bitkinizi önü kapalı olmayan güney cepheli cam kenarına bile koysanız bu ışık çoğu odunsu türler için yeterli olmayacaktır. Çoğu insan camın önü olmasına rağmen ev içinin ne kadar karanlık olduğunu anlamamaktadır.

Dış mekanda ışık sadece güneşten gelmemektedir. Aynı zamanda 180 derece gökyüzünden ve diğer cisimlerden yansıyan ışık da vardır. Ağacınızı yaşam alanınızın en güneşli yerine koymalısınız, fakat cama çok yakın olmamalı çünkü bu seferde haddinden fazla ısı artışı olacaktır. Bazı tropik türler için fazla kaçabilse de çoğu odunsu bitkiler için bu ışık yeterli olacaktır. Bunu bitklerden 15 cm yukarıda bir florasan lamba ile birleştirmemiz iyi olur. İkiz 40 wattlık florasan yeterli olacaktır. Lambayı günde 12 saat güneş ışığını güçlendirmek için kullanın. Eğer iyi ışık alan bir pencereniz yoksa bu floresan sistemini ışık kaynağı olarak kullanabilirsiniz.

Soğuk uyku dönemine olan ihtiyaç

Diğer önemli problemse soğuk uyku döneminin eksikliğidir. Ilımlı iklim bitkileri her dem yeşiller de dahil olmak üzere soğuk, sıcaklıklarla harekete geçirilmiş uyku ya da dinlenme dönemine ihityaç duyarlar. Çoğu bitki için bu dönem 6 ila 8 hafta arası ve -1 ile 4 derece arası sıcaklıklardadır. Çoğu bonsai türü koruma olmaksızın -6 derece soğuk ile başa çıkabilirler. Tabiki çoğu bu dönemde yapraklarını kaybedeceklerdir, Çin karaağacı ve Ulmus parvifolia gibi bazı türlerse yapraklarını dökmeyebilirler.

Bu soğuk uyku dönemi bitkiye verilmezse, yaprak döken cinsler maksimum 2 sene boyunca büyümelerine devam ederler ve bundan sonra her ne olursa olsun uyku dönemine girerler. Fakat bu bitki için çok stresli olur ve bazı hallerde bitkinin ölümüne yol açar.

Hava Akımı ve Nem Oranı

İç mekan bonsai yetiştirmede bir önemli konuda hava akışı ve nem oranıdır. Yazın pencerenizi biraz açık bırakarak güzel bir hava akımı sağlayabilirsiniz. Kışın ise küçük bir fan yardmıyla havanın bitkileriniz etrafında akışını sağlayabilirsiniz.

Tropik bitkiler nemi çok severken, ılımlı iklim bitkileri sevmeyebilir fakat hiçbir zaman çöl kuruluğuna ulaşmamalılar ki bu kış zamanında ev içlerinde oluşabilir. Bitkileri günde bir veya iki kere su ile spreylemek bunu engelleyecektir.

Gübreleme

Bitki aktif büyümeye başlayınca gübrelemeye başlayın ve soğuk uyku dönemine (kış ayları) girene kadar devam edin. Her zaman gübrelerin üzerlerindeki talimatlara uyarak düzenli olarak gübreleyin haftada ya da 15 günde bir olmak kaydıyla.

 Genel olarak bonsai bakımı

Bonsainizi aydınlık ve havadar bir yerde muhafaza edin.

Sulama işlemini zamana bağlamayın. Toprağın nemli kalmasına dikkat edin. Hiç bir zaman toprağın tamamen kurumasına izin vermeyin.

Başta lodos olmak üzere rüzgardan koruyun.

Aynı zamanda klimalı ortamlardan uzak tutun. Klima havayı kurutur, bonsainizin kökleri ise nem ister.

Bonsai hakkında bilgi alabileceğiniz iki türk site var bunlar;

http://www.bonsaitr.com/index.html ve http://www.bonsaici.com/

(Kaynak: lunluncicek.com )